«Μαμά…πεινάω μαμά…φοβάμαι…γερνάω…» Η μητέρα στην ελληνική τέχνη

Submitted by ΑΝΝΑ ΠΑΥΛΙΔΟΥ on Sun, 11/04/2021 - 20:47

General Info


«Μαμά…πεινάω μαμά…φοβάμαι…γερνάω…» Η μητέρα στην ελληνική τέχνη
Abstract

ABSTRACT

The cultural educational program was implemented during the time of the “Flexible Zone” subject and 24 students of the 4th grade of Primary School participated in it. The aim of this program was for the students to realise the necessity and the timeless value of the Mother throughout the life of a person and feel her offer not only as far as birth is concerned but also upbringing and generally in the life of society.

The program was supported by thematic units where the aim was to feature motherhood through modern Greek works of art, such as paintings, sculptures, engravings, photography, literature, cinema, theatre and music. In every unit, students came into contact with works of art, their creative and critical thinking was cultivated, as well as their empathy and then they realized actions as retrospect, assessment and feedback of everything that has been said. Thus, they understood that the mother’s presence always characterizes the existence of a person, satisfying various and different roles each time, and constitutes support and helper of his/her personal and social life. Consequently, the role of the mother forms the social shades both implicitly and essentially.

In addition, the students comprehended art as a varied means of thought expression, self-examination and sentiments where the mother figure plays a leading role. They, also, communicated with both the work of art and its creator, as well as with the other members of their class. At the same time through the art, attitudes -defined from the society at each time- emerged as well as the variability of woman’s identity.

It must be noted that the educational implementation was based on the principles of cooperative investigation. Separated in groups they assumed initiatives, cooperated and decided all together, respecting the others. They processed versatile, cross-curricular units by approaching the thematic units under discussion in variable ways. One of the most significant characteristics of the educational process was their self-motivation while the teacher’s role was instructional and coordinating.

 

Περίληψη

Το πολιτιστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα εφαρμόστηκε στις ώρες της Ευέλικτης Ζώνης σε 24 μαθήτριε/ες της Δ΄ τάξης Δημοτικού Σχολείου. Σκοπός του ήταν οι μαθήτριες/ές  να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα και τη διαχρονική αξία του προσώπου της μητέρας στη ζωή του ανθρώπου και να αισθανθούν την προσφορά της τόσο στη γέννηση όσο και στην ανατροφή του και κατ’ επέκταση  στην ζωή της κοινωνίας.

 Θεματικές ενότητες στήριξαν το πρόγραμμα όπου κάθε φορά στόχος ήταν να αναδειχθεί η μητρότητα μέσα από έργα νεοελληνικής τέχνης, όπως ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, φωτογραφίας, λογοτεχνίας, κινηματογράφου, θεάτρου, μουσικής. Τα παιδιά γνώρισαν σε κάθε θεματική ενότητα έργα τέχνης, καλλιέργησαν τη δημιουργική, κριτική σκέψη καθώς και την ενσυναίσθηση τους και στη συνέχεια υλοποίησαν δράσεις ως ανασκόπηση,  αξιολόγηση και ανατροφοδότηση των όσων είχαν ειπωθεί. Έτσι αντιλήφθηκαν ότι η μητρική παρουσία, εκπληρώνοντας ποικίλους και διαφορετικούς κάθε φορά ρόλους, χαρακτηρίζει πάντα την ύπαρξη του ατόμου και αποτελεί στήριγμα και αρωγό της προσωπικής αλλά και της κοινωνικής ζωής του.  Έμμεσα, λοιπόν, αλλά ουσιαστικά ο ρόλος της μητέρας διαμορφώνει και τις κοινωνικές αποχρώσεις.

Επίσης οι μαθήτριες/ές αντιλήφθηκαν την τέχνη ως ποικιλότροπο μέσο έκφρασης σκέψεων, προβληματισμών και συναισθημάτων όπου η μητρική φιγούρα πρωταγωνιστεί. Επικοινώνησαν τόσο με το ίδιο το έργο και το δημιουργό του όσο και με τα μέλη της τάξης τους. Παράλληλα μέσα από την τέχνη αναδύθηκαν προσδιορισμένες από την εκάστοτε κοινωνία συμπεριφορές, καθώς και η ποικιλομορφία της γυναικείας ταυτότητας.

Ας επισημάνουμε ότι η διδακτική εφαρμογή βασίστηκε στις αρχές της συνεργατικής διερεύνησης. Χωρισμένοι σε ομάδες ανέλαβαν  πρωτοβουλίες, συνεργάστηκαν και αποφάσισαν από κοινού σεβόμενοι ο ένας τον άλλον. Επεξεργάστηκαν ευέλικτες, διαθεματικές δραστηριότητες προσεγγίζοντας ποικιλόμορφα τις υπό εξέταση θεματικές ενότητες. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας ήταν η αυτενέργεια των μαθητών, ενώ ο ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν καθοδηγητικός και συντονιστικός.


STEAM2021 Conference
On
Practice's Language
Greek
STEAM discipline
Arts
Art Area/Topic
Language Arts
Fine arts
Music
Painting, sculpture, architecture
License
CC BY-NC-SA
Leading author of the practice
Παυλίδου Άννα
Author's occupation
Δασκάλα
Author's organization
1ο Δημ. Σχ. Νέας Μηχανιώνας Δ/νση Α/θμιας Εκπ/σης Ανατολικής Θεσσαλονίκης

Audience and Educational Framework


Audience
Learner
Audience competence
Capable
Educational/EQF level
7
Age Range
10-99
Educational/Training framework
Kindergarden
Elementary/primary school
Middle/junior high school

Educational Details


Educational Subject
Ευέλικτη Ζώνη: Γλώσσα-Λογοτεχνία, Ιστορία, Θρησκευτικά, Φιλαναγνωσία, Εικαστικά, Μουσική, Κινηματογράφος, Θεατρική Αγωγή,ΤΠΕ, Μαγειρική/Ζαχοροπλαστική
Description of the practice

          Η διδακτική εφαρμογή του πολιτιστικού προγράμματος σκοπό είχε οι μαθητές/τριες να συνειδητοποιήσουν τη διαχρονική αξία της μητέρας στη ζωή του ανθρώπου και να αισθανθούν ποικιλότροπα την προσφορά της στη γέννηση και στην ανατροφή του αλλά και στην διαμόρφωση της κοινωνικής ζωής. Παράλληλα έγινε προσπάθεια να αντιληφθούν ότι η μητέρα είναι ένα πρόσωπο που μας συνοδεύει πάντα και αποτελεί στήριγμα και αρωγό της ζωής μας εκπληρώνοντας ποικιλόμορφους κάθε φορά ρόλους.

          Χωρίς αμφιβολία το θέμα της μητρότητας στολίζει τη νεοελληνική τέχνη με μορφές, νοήματα και αποχρώσεις στην ελληνική ζωγραφική, γλυπτική και χαρακτική, κυρίως του 20ου αιώνα. Παράλληλα τα έργα εκφράζουν με τον πιο φωτεινό τρόπο την πρωταρχική θέση που έχει η μητρική φιγούρα  στη συνείδηση των Νεοελλήνων. Άλλωστε, διαχρονικά, το θέμα της μητρότητας μέσα από την τέχνη αντικατοπτρίζει και αναδεικνύει ψυχισμούς και, συμπεριφορές μέσα από τους ποικίλους ρόλους της γυναικείας ταυτότητας.

          Έτσι τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με διάφορα είδη τεχνών και πιο συγκεκριμένα με έργα νεοελληνικής τέχνης που η μητρική φιγούρα πρωταγωνιστεί. Στα πλαίσια της επαφής τους αυτής οι μαθήτριες/ές βίωσαν μέσα από εκπαιδευτικές δράσεις την τέχνη ως μέσο έκφρασης σκέψεων και συναισθημάτων: μιλήσαν, άκουσαν, έγραψαν δημιουργικά, αυτοσχεδίασαν, ζωγράφισαν, χρωμάτισαν διαφορετικά, άλλαξαν, πρότειναν, ζωντάνεψαν, φωτογραφήθηκαν, τραγούδησαν, γεύτηκαν. Η τέχνη λειτούργησε ως γέφυρα διπολικής επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης: με το ίδιο το έργο και το δημιουργό του αλλά και με τα υπόλοιπα μέλη της τάξης.

          Ας επισημάνουμε ότι η διδακτική εφαρμογή βασίστηκε στις αρχές της  συνεργατικής  μάθησης στο πλαίσιο των κοινωνικοπολιτισμικών προσεγγίσεων. Οι μαθητές με συμμετοχικές και ευέλικτες διδακτικές δραστηριότητες προσέγγισαν πολύπλευρα τις υπό εξέταση θεματικές ενότητες. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας ήταν η αυτενέργεια των μαθητών, ενώ ο ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν καθοδηγητικός και συντονιστικός. Χωρισμένοι οι μαθήτριες/ές σε ομάδες ανέλαβαν  πρωτοβουλίες, συνεργάστηκαν και πήραν αποφάσεις σεβόμενοι ο ένας τον άλλον.

 

 


Duration of practice realisation
8 months
Difficulty
Medium
Educational Use
Ομαδική Εργασία

Learning Outcomes

          Τα μαθησιακά αποτελέσματα αποτυπώνονται στις δράσεις που συνοδεύουν κάθε θεματική ενότητα, όπως: δημιουργική γραφή, φωτογραφική σύνθεση, δημιουργία φωτογραφίας, συλλογή ποιημάτων των παιδιών, δραματοποίηση σκηνών, προβολή παρουσίασης βυζαντινών εικόνων, πλοήγηση σε αξιοθέατα, βιωματικές δράσεις, τα οποία προβάλλονται στην ιστοσελίδα της τάξης, «Τα Εξυπνοπούλια του Δ1»

          Κάθε φορά, στο τέλος, ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια όπου όλα τα μέλη ανακοινώνουν τις εντυπώσεις τους, πώς βίωσε καθένας όλη αυτή τη διδακτική εμπειρία, τι σκέψεις έκανε, τι ένιωσε, τι του άρεσε, τι θα ήθελε να αλλάξει, αλλά και τι διαφορετικό προτείνει.

          Οι μαθητές κρίνουν το επίπεδο συνεργασίας τους είτε με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας είτε με το δάσκαλο τους και προτείνουν τρόπους επίλυσης των προβλημάτων που παρουσιάζονται. Στην υλοποίηση του ίδιου στόχου μπορεί να βοηθήσει και ο δάσκαλος.

 

     

         

 


Orientation/Focus
acquire new knowledge
develop new skills
attain attitudes
Learners acquire the fun of gaming computer games in a group. Further they are confronted directly with the different developmen
Life long learning, students awareness about what they know and what they're able to do
Delivery mode
Blended learning

Hardware/Software/Other Resources

Παυλίδου, Ά. (2017), Ιστοσελίδα Δ1 1ου Δημ. Σχ. Ν. Μηχανιώνας, «Τα Εξυπνοπούλια του Δ1». Ανακτήθηκε στις 21/11/2019 από https://bit.ly/33RFM0h

Διαφορετικές ζωές σε μία φωτογραφίαΑπό εκεί ξεκίνησαν όλα...Τα παιδιά ζωγράφισαν το πορτρέτο της μητέρας τουςΤα παιδιά χρωμάτισαν διαφορετικά πίνακες Ελλήνων ζωγράφωνΤα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες έδωσαν δικούς τους τίτλους σε πίνακες ζωγράφων και έγραψαν για τον καθένα μία ιστορία. Οι υπόλοιπες ομάδες προσπαθούσαν να μαντέψουν ποιος πίνακας κρυβόταν πίσω από την ιστορίαΓλυπτά που μιλούν

 

Δημιουργία βιβλίου-ιστορίας με αφόρμηση πίνακες ζωγραφικής


Implementation

(where and how the practice was implemented)


Country that was implemented
Greece
Framework/οrganization that was applied to
Δημόσιο Δημοτικό Σχολέιο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
Audience size
24

Description, evaluation and lessons learned

          Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το πρόγραμμα καινοτόμο, διαθεματικό, πολυτροπικό, ευέλικτο.

          Με όλες τις θεματικές ενότητες τα παιδιά συνειδητοποίησαν και ένιωσαν ότι η μητέρα είναι «ανάσα» στη ζωή του ανθρώπου κάτι το οποίο ακύστηκε μέσα στην τάξη. Είναι ένα πρόσωπο που υπάρχει μέσα μας ακόμα κι όταν δε βρίσκεται δίπλα μας ως φυσική παρουσία. Η ύπαρξη ή η απουσία της στηγματίζει τη ζωή μας. Αποτελεί άγκυρα, γείωση του ανθρώπου και κινητήρια δύναμη για την ισορροπημένη εξέλιξή του.

          Κατά γενική ομολογία τα παιδιά αναγνώρισαν μέσα από τις δράσεις του προγράμματος ότι οι ρόλοι της μητέρας είναι πολυάριθμοι και διαφορετικοί και παρ’ όλες τις σωστές ή τις λανθασμένες επιλογές της η στήριξη και η προστασία στο παιδί της είναι αδιαμφισβήτητη.

           Παράλληλα το πρόγραμμα έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές/τριες να αντιληφθούν και να νιώσουν ότι η τέχνη αποτελεί μέσο έκφρασης και επικοινωνίας ενώ ταυτόχρονα βοηθάει τους ανθρώπους να ξεκλειδώσουν και να μοιρστούν με τους γύρω τους τρυφερά ή δύσκολα συναισθήματα, κρυφές ή ανομολόγητες σκέψεις αλλά και να αναγνωρίσουν ότι οι ανθρώπινες ανάγκες τις περισσότερες φορές είναι κοινές και αναγκαίες ως τροφή του σώματος, του νου και της ψυχής.

          Όλες οι δραστηριότητες αποδείκνυαν τη θετική στάση των παιδιών, τον ενθουσιασμό τους και την ενεργή συμμετοχή τους στην εφαρμογή όλων των δράσεων, την καλλιέργεια της κριτικής, δημιουργικής σκέψης και ενσυναίσθησης, την έκφραση της χαράς και της ευχαρίστησής τους, την υπεύθυνη στάση τους στην ομάδα αλλά και το θετικό επίπεδο συνεργασίας τους.

          Από την πλευρά του δασκάλου εκείνο που θα μείνει χαραγμένο στη μνήμη και στην ψυχή του είναι βλέμματα, κινήσεις, απρόσμενες ατάκες, λόγια αγάπης, στοργής, φροντίδας, εικόνες οικογενειακής γαλήνης και θαλπωρής.

          Πολλές ήταν οι στιγμές που ο δάσκαλος θυμόταν και προσωπικά του βιώματα και τα μοιραζόταν στην τάξη με τα παιδιά, κάτι που τους ξάφνιαζε , τους ενθάρρυνε να εκφραστούν και ενίσχυε ακόμη περισσότερο τη σχέση του με τους μαθητές του.

          Αναμφισβήτητα η συγκίνηση από τα λόγια των παιδιών ήταν τέτοια που η ροή του προγράμματος αρκετές στιγμές, ήταν δύσκολο να συνεχιστεί.

          Εν κατακλείδει το πρόγραμμα ανέδειξε έργα ελληνικού πολιτισμού κάνοντάς μας περήφανους σε καιρούς δύσκολους και ταυτόχρονα αποτύπωσε έντονα στο νου και στην ψυχή μας σκέψεις και συναισθήματα και μας έδωσε την ευκαιρία να τα ελευθερώσουμε και να τα αναδείξουμε ομορφαίνοντας τα πρόσωπα και τις ψυχές μας.

          Το ζήσαμε!

 


Educational material/resources (file/URL) accompanying the practice


Educational material/resources
Ιστοσελίδα της τάξης

License
CC BY-NC-SA
Educational Resource Type
presentation
Interactivity Type
expositive
Language

Greek

More comments about this Resource

Ιστοσελίδα της τάξης στην οποία είναι αναρτημένο σχεδόν όλο το παραγώμενο υλικό από την εφαρμογή του προγράμματος


Rate this Practice

No votes have been submitted yet.

English