Δρ. Μανόλης Γουάλλες
Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Ιδρυτής και Διευθυντής του ΓΑΒ LAB - Ερευνητικό Εργαστήριο Γνώσης και Αβεβαιότητας
Δρ. Κωνσταντίνος Καλοβρέκτης
Διδάσκων ΠΔ407 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας & Συντονιστής της Επιστημονικής Επιτροπής STEAM του ΕΛ/ΛΑΚ
Δρ. Γεώργιος Κουτρομάνος
Επίκουρος Καθηγητής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Δρ. Γιώργος Μαγουλάς
Καθηγητής Επιστήμης Υπολογιστών, Birkbeck College, University of London
Δρ. Αναστάσιος Μικρόπουλος
Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Δρ. Αναστάσιος Μπούντης
Ομότιμος Καθηγητής Μαθηματικών, Πανεπιστήμιο Πατρών και Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών
Μιχάλης Ορφανάκης
Φυσικός Εκπαιδευτικός, 1ο ΓΕΛ Ιεράπετρας
Αριστοτέλης Ράπτης
Ομότιμος καθηγητής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών
Δρ. Σοφοκλής Σωτηρίου
Υπεύθυνος Έρευνας και Ανάπτυξης, Ελληνογερμανική Αγωγή
Δρ. Σαράντος Ψυχάρης
Καθηγητής, ΑΣΠΑΙΤΕ Πρόεδρος Ελληνικής Εκπ/κής Ένωσης STEM
Δρ. Μανόλης Γουάλλες
Περίληψη
Η εκπαίδευση STEAM είναι ένας πολύ ευρύς τομέας, αλλά στην Ελλάδα συνδέεται κυρίως με την εκπαιδευτική ρομποτική. Ως εκ τούτου, το κόστος αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την εκτεταμένη εφαρμογή της, καθώς είναι σχεδόν αδύνατο για κάθε σχολείο να διαθέτει τον απαιτούμενο εξοπλισμό. Αλλά ακόμη και σε σχολεία που διαθέτουν τον εξοπλισμό, ένας μικρός αριθμός μαθητών επιλέγεται να συμμετάσχει σε ένα πρόγραμμα ρομποτικής, με σκοπό να συμμετάσχει σε κάποιο διαγωνισμό, ενώ ο υπόλοιπος σχολικός πληθυσμός δεν έρχεται ποτέ σε επαφή με τον εξοπλισμό ή γενικότερα με το αντικείμενο της ρομποτικής.
Φυσικά, εκτός από το κόστος του εξοπλισμού, υπάρχει επίσης το ζήτημα της κατάρτισης και της καθοδήγησης. Ο εξοπλισμός παρέχεται στα σχολεία ως έχει, χωρίς το απαραίτητο υποστηρικτικό υλικό. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει καθορισμός των ηλικιών για τις οποίες ο συγκεκριμένος εξοπλισμός είναι κατάλληλος, κανένας ορισμός μαθησιακών στόχων, κανένα αναλυτικό σχέδιο μαθήματος και κανένα εκπαιδευτικό υλικό. Επομένως, εναπόκειται σε κάθε δάσκαλο να αυτοσχεδιάσει και να αναπτύξει μαθήματα ή εργασίες που χρησιμοποιούν τον εξοπλισμό, στον δικό του χρόνο, και να έχει την ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα,. Σε ορισμένα σχολεία υπάρχουν εκπαιδευτικοί που είναι ικανοί και πρόθυμοι να αναλάβουν αυτό το έργο. Σε άλλα σχολεία δεν υπάρχουν και ο εξοπλισμός μένει αχρησιμοποίητος.
Τέλος, το STEAM δεν είναι απλώς εκπαιδευτική ρομποτική. Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι τομείς της επιστήμης, της τέχνης και της τεχνολογίας που μπορούν να ενσωματωθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία, ανοίγοντας νέους ορίζοντες για τα παιδιά μας, οι οποίοι στην Ελλάδα είναι μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτοι.
Αυτά είναι τα ζητήματα που θα εξετάσει η συγκεκριμένη ομιλία.
Βιογραφικό
Δρ. Κωνσταντίνος Καλοβρέκτης
Περίληψη
Σκοπός της εισήγησης είναι η ανίχνευση των πλεονεκτημάτων των ανοιχτών τεχνολογιών και της διάχυτης υπολογιστικής διάδρασης στο περιβάλλον μέσω του διαδικτύου των πραγμάτων (ΙοΤ), στην ενίσχυση της υπολογιστικής σκέψης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων μέσω δραστηριοτήτων STE(A)M. Επιταχυντής του παραπάνω πλαισίου στην υλοποίηση των πρακτικών (practices) κατά την επιστημολογία STE(A)M αποτελεί ο σχεδιασμός και η ενσωμάτωση των ανοικτών χώρων κατασκευών (makerspaces) όπου ο ρόλος τους εκτείνεται πέρα από ένα εργαστηριακό περιβάλλον. Τέλος, στόχος της εισήγησης είναι να αναδυθεί η ανάγκη γεφύρωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την Π/θμια και Δ/θμια εκπαίδευσης σε θέματα πρακτικών (practices) για την ενίσχυση του STEAM και της εκπαιδευτικής ρομποτικής μέσω των ανοιχτών τεχνολογιών.
Βιογραφικό
Δρ. Ευγενία Κολέζα
Περίληψη
Η συνύπαρξη τεσσάρων διαφορετικών πεδίων (Επιστήμη, Μαθηματικά, Μηχανική και Τεχνολογία) σε έναν ενιαίο τίτλο (STEM) οδηγεί συχνά σε παρανοήσεις σχετικά με τους στόχους αυτής της μορφής εκπαίδευσης. Επιπλέον, τα συνεργαζόμενα πεδία δεν είναι επιστημολογικά ισοδύναμα, ούτε ανεξάρτητα σε σχέση με τις διαδικασίες απόκτησης γνώσης και γενικότερα τους επιδιωκόμενους στόχους. Τέλος ο διαχωρισμός σε STEM και “STEM στην Εκπαίδευση” δεν είναι σαφής δεδομένου ότι εκπαίδευση και χώρος εργασίας συνδέονται άρρηκτα.
Στόχος της εισήγησης είναι να αναδείξει τις κοινές δεξιότητες και ικανότητες που διατρέχουν τα τέσσερα πεδία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις διαδικασίες “μοντελοποίησης” και “σκέψης”. Εστιάζοντας στη σημασιολογία (semantic) μάλλον, παρά στο συντακτικό (syntactic) του ακρωνυμίου, προτείνεται και τεκμηριώνεται μια εναλλακτική απόδοση (CTEM) της επιθυμητής συνύπαρξης των τεσσάρων πεδίων.
Βιογραφικό
http://www.elemedu.upatras.gr/index.php/my-cb-profile/userprofile/ekoleza
Δρ. Γεώργιος Κουτρομάνος
Περίληψη
Τα τελευταία χρόνια, οι τεχνολογικές εξελίξεις στα πεδία της μηχανικής, της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών παρέχουν νέες ευκαιρίες και δυνατότητες αξιοποίησης της επίγειας, της υποβρύχιας και της εναέριας ρομποτικής στη διδασκαλία και τη μάθηση. Ειδικότερα, η εναέρια ρομποτική στην ερευνητική βιβλιογραφία έχει συνδεθεί με την αξιοποίηση των drones και άλλων ιπτάμενων συσκευών. Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι: α) να παρουσιάσει τις πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις των τύπων και των χαρακτηριστικών των drones (π.χ., fixed-wing drone, multicopter, hybrid, ornithopters) που μπορούν να αξιοποιηθούν στην εκπαίδευση, αλλά και των τεχνολογικών και εκπαιδευτικών τους δυνατοτήτων (π.χ., συναρμολόγηση, οπτικός προγραμματισμός αυτόνομη πτήση, μεταφορά βάρους, χρήση ενσωματωμένων εξαρτημάτων και αισθητήρων, λήψης φωτογραφιών και βίντεο), β) να αναδείξει καλές πρακτικές χρήσης τους σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα και στο STEAM και γ) να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της μέχρι σήμερα ερευνητικής δραστηριότητας της χρήσης των drones στην εκπαίδευση αλλά και τις μελλοντικές προκλήσεις που ανακύπτουν από την αξιοποίησή τους, σε συνδυασμό με αναδυόμενες τεχνολογίες όπως το Διαδίκτυο των Πραγμάτων, την Τεχνητή Νοημοσύνη και τις Φορετές τεχνολογίες (Wearable technologies).
Βιογραφικό
Δρ. Γιώργος Μαγουλάς
Περίληψη
Η διδασκαλία σε μια άνευ προηγουμένου περίοδο ταχείας αλλαγής απαιτεί τη μετατροπή διδακτικών πρακτικών και εκπαιδευτικού σχεδιασμού ώστε να καλύψει τις ανάγκες των μαθητών και να προσφέρει ποιοτική μαθησιακή εμπειρία μέσω διαδικτύου κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας. Θα παρουσιάσουμε μερικές βασικές αρχές μαθησιακού σχεδιασμού για τη σχεδίαση μαθημάτων με γνώμονα την παιδαγωγική και κάποια παραδείγματα από το μετασχηματισμό ενός μαθήματος μηχανικής μάθησης.
Βιογραφικό
https://www.dcs.bbk.ac.uk/about/people/academic-staff/gmagoulas/
Δρ. Αναστάσιος Μικρόπουλος
Περίληψη
Η διεθνής βιβλιογραφία δείχνει ότι η εκπαίδευση STEM έχει περάσει την πρώτη φάση της. Η προσέγγιση STEM έχει υπερβεί τον αρχικό στόχο της, την εκπαίδευση επαγγελματιών επιστημόνων με ικανότητες να αντιμετωπίσουν δύσκολα προβλήματα του πολύ απαιτητικού τεχνολογικού κόσμου. Η έρευνα στην εκπαίδευση STEM αναφέρεται στην ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και αξιών με στόχο την επίλυση πραγματικών προβλημάτων της καθημερινότητας, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Η ένταξη των τεχνών έγινε για την αξιοποίηση της δημιουργικής σκέψης, παράλληλα με την κριτική σκέψη και άλλαξε το όνομα της εκπαιδευτικής προσέγγισης σε STEAM. Η προσέγγιση STEAM αξιοποιεί διδακτικά μοντέλα όπως είναι η μάθηση που βασίζεται σε προβλήματα, η μάθηση που βασίζεται στη σχεδίαση, η μάθηση με διερεύνηση, η συνεργασία και η επικοινωνία. Η προσέγγιση STEAM δηλαδή ακολουθεί την κοινωνική οικοδόμηση της γνώσης. Απαραίτητο συστατικό στοιχείο της εκπαίδευσης STEAM είναι η αξιοποίηση της προσέγγισης της Μηχανικής. Αυτή αναφέρεται στην κυκλική διεργασία του προσδιορισμού του προβλήματος προς λύση, η διερεύνηση των περιορισμών που θέτει η πραγματικότητα, η αναζήτηση πιθανών λύσεων, η επιλογή μιας λύσης και η υλοποίηση της, ο έλεγχος και η αξιολόγηση της λύσης, ο αναστοχασμός και η βελτιστοποίηση της λύσης με την επανέναρξη της κυκλικής διεργασίας. Η κριτική θεώρηση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και η εύρεση της βέλτιστης λύσης, οδηγεί και τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες να ακολουθούν την εκπαίδευση STEAM.
Βιογραφικό
https://ptde.uoi.gr/mikropoylos-anastasios/
Δρ. Αναστάσιος Μπούντης
Περίληψη
Ζούμε σε έναν κόσμο μεγάλων ανακαλύψεων σε όλες τις επιστήμες, αλλά και σοβαρών απειλών για την ίδια μας την ύπαρξη. Ασφαλώς, δεν είναι η πρώτη ή η τελευταία φορά που αντιμετωπίζουμε τέτοιες προκλήσεις, αλλά κάθε φορά το στοίχημα είναι μεγαλύτερο. Σε ποιον μπορούμε να απευθυνθούμε για βοήθεια σε τέτοιες καταστάσεις, αν όχι στους νέους μας, στους οποίους έχουμε κληρονομήσει αυτές τις απειλές και με τις οποίες θα πρέπει να αναμετρηθούν στο μέλλον;
Όλοι συμφωνούμε ότι η Εκπαίδευση είναι η καλύτερη ελπίδα μας. Γνωρίζουμε όμως επίσης ότι η Εκπαίδευση δεν είναι πλέον απλώς μια συσσώρευση γνώσεων ή μια απόκτηση ικανοτήτων που στοχεύουν να μας εξοπλίσουν με τα μέσα βιοπορισμού. Η εκρηκτική επανάσταση σε όλους τους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας και της πρόσβασης σε πληροφορίες άλλαξε όλα αυτά. Είναι πλέον, περισσότερο από ποτέ, επιτακτική ανάγκη οι επόμενες γενιές να αποκτήσουν μια οριζοντίως ευρεία εκπαίδευση, ξεπερνώντας τα παλιά όρια μέσω της διεπιστημονικότητας, δηλαδή της πεποίθησης ότι, όπως σημείωσε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, «κάθε τι συνδέεται με οτιδήποτε άλλο».
Στη παρούσα διάλεξη, θα προσπαθήσω να εξηγήσω πώς η νέα επιστήμη της Πολυπλοκότητας μπορεί να μας βοηθήσει να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο μέσω μιας σειράς παραδειγμάτων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εφοδιάσουν τη νεολαία μας με πραγματική εκτίμηση όλων των επιστημών και των τεχνών, να διεγείρουν τη φαντασία και δημιουργικότητά τους, ώστε να υπερβούν τις δυσκολίες που βρίσκονται μπροστά τους. Τι, αν όχι η Εκπαίδευση μπορεί να επιτύχει κάτι τέτοιο; Πότε, αν όχι τώρα;
Βιβλιογραφία Α. Μπούντη:
- “Δυναμικά Συστήματα και μια Εισαγωγή στο Χάος», 2019, Εκδ. Α. Πνευματικός (Αθήνα).
- “Μιλώντας στην Αθηνά για το Χάος και την Πολυπλοκότητα», 2018, Εκδ. Πατάκη (Αθήνα).
- “Ο Θαυμαστός Κόσμος των Φράκταλ”, Leader Books, 2005 (Athens).
Βιογραφικό
Μιχάλης Ορφανάκης
Περίληψη
Μια απλή διερεύνηση των εθνικών αναλυτικών προγραμμάτων των Φυσικών Επιστημών αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι η σύγχρονη Επιστήμη απουσιάζει σχεδόν παντελώς από την σχολική εκπαίδευση. Τομείς της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας παρουσιάζονται σχεδόν πάντοτε επιγραμματικά και συνήθως στο πλαίσιο κάποιου ένθετου στο σχολικό βιβλίο. Επιπρόσθετα, σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι μαθητές που επιλέγουν να ακολουθήσουν σπουδές στους τομείς των Φυσικών Επιστημών, δεν προετοιμάζονται σχεδόν καθόλου ώστε να είναι σε θέση να προσαρμοστούν και να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της πειραματικής έρευνας στο ακαδημαϊκό περιβάλλον. Η προσέγγιση STEM μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην προσπάθεια άμβλυνσης αυτού του χάσματος και να εισαγάγει αποτελεσματικά σύγχρονη Επιστήμη στο σχολείο. Στην εισήγηση αυτή, γίνεται αναφορά σε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα μεταφοράς σύγχρονης Επιστήμης στο σχολείο μέσω STEM εργασιών, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές να εργαστούν πειραματικά σε αντικείμενα σύγχρονης έρευνας. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζονται οι εργασίες «Οπτικός Αξονικός Τομογράφος με LEGO και Arduino» και «Οπτικές Λαβίδες, Το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2018 στο σχολείο σας» οι οποίες απέσπασαν 1ο βραβείο σε Εθνικό και Πανευρωπαϊκό επίπεδο στους αντίστοιχους διαγωνισμούς Science on Stage. Πρόκειται για εργασίες που δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές να έρθουν σε επαφή με ακαδημαϊκή έρευνα και να εργαστούν πειραματικά με την ίδια μεθοδολογία και με τις ίδιες τεχνικές τις οποίες εφαρμόζουν οι επιστήμονες στο ερευνητικό εργαστήριο.
Αριστοτέλης Ράπτης
Περίληψη
Από τον Αριστοτέλη στον ΗράκλειτοΚαι
Από τους δυαδικούς υπολογιστές στους κβαντικούς
Με την εισήγησή μου αυτή θα επιχειρήσω να αποτίνω φόρο τιμής στο μεγάλο αναθεωρητή της ανθρωπότητας, στον σπουδαίο αυτό και παραμελημένο αρχαίο φιλόσοφο, τον Ηράκλειτο, που εξακολουθεί να είναι επίκαιρος και να μας υπενθυμίζει μία ακόμη συμβολή του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στη διαχρονική εξέλιξη της παγκόσμιας σκέψης και θεώρησης των πραγμάτων.
Πρόθεσή μου είναι:
- να αναδειχθεί ο προφητικός λόγος του Ηράκλειτου,
- να συνδεθεί η σκέψη του με την επίσης ανατρεπτική φιλοσοφία της κβαντικής θεωρίας και άλλων σύγχρονων ρευμάτων όπως αυτό του εποικοδομισμού αλλά και
- να αναζητηθούν μερικές προεκτάσεις που οι δύο αυτές ανατρεπτικές θεωρίες μπορεί να έχουν για τον τρόπο σκέψης μας και για την Εκπαίδευση.
Βιογραφικό
Δρ. Σοφοκλής Σωτηρίου
Περίληψη
Το Ανοικτό Σχολείο εφαρμόζει το μοντέλο της Ανοικτής Μάθησης που βασίζεται στο τρίπτυχο Ανοικτό Περιεχόμενο – Ανοικτή Παιδαγωγική Προσέγγιση – Ανοικτή Συνεργασία. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι δραστηριότητες των μαθητών αποκτούν διαφορετική δυναμική και εμπλουτίζονται από τη συνεχή αλληλεπίδραση με την επιστημονική έρευνα και γνώση. Οι μαθητικές δράσεις σχεδιάζονται σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και απαντούν σε προβλήματα της τοπικής κοινωνίας. Έτσι το σχολείο μετατρέπεται σε κόμβο καινοτομίας και εκπαίδευσης ενισχύοντας το επιστημονικό δυναμικό της ευρύτερης περιοχής. Θα παρουσιάστούν αποτελέσματα από την εφαρμογή της μαθοδολογίας αυτής σε μεγαλο αριθμό σχολείων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Βιογραφικό
Δρ. Σαράντος Ψυχάρης
Περίληψη
Σε αυτό το άρθρο, συζητάμε ένα θεωρητικό πλαίσιο για την «Υπολογιστική ολοκλήρωση STEAM» και αντίστοιχα θέματα που προκύπτουν σχετικά με διδακτικές στρατηγικές και μαθησιακά αποτελέσματα που αναδύονταιι από αυτό το μοντέλο. Ο σκοπός είναι:
- να συνοψίσει την τρέχουσα κατάσταση για τις διαφορετικές επιστημολογικές προσεγγίσεις της ολοκλήρωσης STEM
- να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα και να προτείνει κατευθύνσεις για μελλοντική έρευνα, και
- να προτείνει την Υπολογιστική Επιστήμη ως βασική μεθοδολογία υλοποίησης της ολοκλήρωσης STEAM, μέσω της δημιουργίας υπολογιστικών «συνοριακών» αντικειμένων.
Ο ρόλος των διαστάσεων της Υπολογιστικής Σκέψης και των υπολογιστικών τεχνουργημάτων παρουσιάζεται σε σχέση επίσης με τις έννοιες «κατώφλι».